Nakon nekoliko kriznih talasa, koji su u posljednje vrijeme uzdrmali zemlje eurozone, situacija u zemljama članicama se stabilizuje. Iako na evropskom nivou nije postignut nijedan novi, ključni dogovor koji bi garantovao privremenu stabilizaciju finansijskih tokova, rivali finansijskih debata kao da su se zasitili cijele priče.

Kroz protekle tri godine ne samo da su otkrivene sve manjkavosti korištenja jedinstvene valute eura nakon što su se jedna za drugom zemlje približavale finansijskom kolapsu, već je potvrđeno da mehanizama, mogućnosti i, što je ključno, novca za reagovanje u hitnim situacijama ima uvijek. Ovo i jeste u najvećoj mjeri zabrinulo evropsku javnost i otvorilo pitanje zašto evropski lideri čekaju da jedno društvo dođe na ivicu neodrživosti da bi mu tek tada izašli u susret. No, zakonitosti po kojima se odvijaju procesi u finansijama u EU ostale su nejasne čak i upravljačima hedž fondova koji su u početku očekivali zaradu nadajući se da će se kriza pogoršati, a zatim izgubili novac praveći kalkulacije prilagođene scenariju raspada eurozone. Donosioci odluka su takođe izgubili kredibilitet prikazujući da, uprkos jedinstvu, zvaničnici pojedinih država imaju veći uticaj od čelnika evropskih institucija. Prema posljednjim finansijskim izvještajima, kapital se postepeno vraća u krizom najpogođenije zemlje na jugu EU, što se posebno odrazilo na stanje na tržištu kapitala i one učesnike koji su se prilagođavali mogućem scenariju sa dva eura – postojećim i takozvanim južnim, namijenjenim kako bi Grčku, Španiju, Portugal i Italiju zaštitio od fatalnih posljedica potpunog izlaska iz eurozone, a ostale članice od očekivanih valutnih turbulencija. Sada se, međutim, o dvostrukom euru mnogo manje govori, a smanjen je i nivo rasprava na temu o daljoj sudbini eura uopšte.

Aktuelna promjena odnosa snaga na evropskom tržištu takođe je uslovljena dvijema ključnim promjenama politika. Prva se odnosi na dogovor evropskih zvaničnika u junu prošle godine o neophodnosti sistemskih reformi unutar eurozone, počevši od bankarskog sektora, do određivanja nivoa odgovornosti i nadzora, te uslovima za vršenje dokapitalizacije. Ovim putem pokazana je spremnost za rješavanje nedostataka unutar same monetarne unije, ali na realizaciju ovih koraka se još čeka. Druga ključna novina bila je zagovaranje promjene odnosa prema monetarnim transakcijama koje je inicirano u septembru, kada je Evropska centralna banka i suštinski preuzela odgovornost za čuvanje integriteta eurozone. Ovakav pristup podržala je i njemačka kancelarka Angela Merkel, čak i pored protivljenja njemačke javnosti koja je dominantno očekivala da se scenario sa Grčkom okonča njenim izlaskom iz ove monetarne unije.

Nakon polemike vezane za donošenje budžeta za ovu godinu kao da su sa usvajanjem ovog, iako restriktivnog i po ocjeni mnogih, za većinu veoma nepovoljnog dokumenta, tenzije su se izgleda potpuno izgubile, a zemlje članice mnogo više okrenule unutrašnjim pitanjima. Ono što je izašlo na vidjelo jeste da su i kriza i programi spašavanja u većoj mjeri bili politički, nego ekonomski problemi, zbog čega dolazi i do zasićenja debatama o daljoj sudbini eura. Umjesto toga, pokazatelji na osnovu prethodnih rezultata, ali i realnih projekcija za ovu i narednu godinu govore da za većinu zemalja ne slijedi povoljan period i da bi, prema procjenama Međunarodnog monetarnog fonda decenija od 2007. do 2017. godine moga biti prva u kojoj je veći broj zemalja na kraju imao manji iznos bruto društvenog proizvoda po glavi stanovnika u odnosu na početni period. Prognoze za naredni period uključuju i mogućnost većeg raskola između Francuske koja bi mogla imati znatno nižu stopu rasta od Njemačke, koja joj postaje sve veći rival. Dok zemlje na jugu EU budu rješavale probleme smanjenja deficita, sjevernije zemlje članice razmatraće kriterijume za poresku harmonizaciju, što u sadašnjim uslovima nije izvodljivo.

Godine koje slijede nesumnjivo će pokazati da je sve ono što je urađeno nakon prvog kriznog talasa u Grčkoj bilo motivisano isključivo spašavanjem eura, te da je stvorilo ekonomski disbalans i tenzije u odnosima među članicama. Ova godina, iako relativno stabilna i bez očekivanih većih turbulencija, mogla bi biti samo uvod u novi krizni talas za koji bi najviše odgovornosti mogla snositi upravo Merkel, zahvaljujući kojoj je prividno ujedinjena Evropa pokazala snažan osjećaj za preživljavanje, ali ne i za zajedničke ciljeve.