Pojam digitalne ekonomije spaja ulaganja u tehnološki razvoj s jedne i privrednog rasta s druge strane, no vezu između količine, intenziteta i dinamike u kojoj prvo uslovljava drugo tek treba naći, zbog čega upravo i predstavlja najveći izazov za one koji se danas bave projekcijama ekonomskog razvoja
Dok sve veći broj organizacija koristi prednosti digitalnih tehnologija, mnoge ekonomije smatraju se nedovoljno razvijenim upravo u digitalnom smislu. Procjene su da oblast, označena kao digitalna ekonomija, uključujući i neku vrstu digitalnih vještina i digitalnog kapitala, predstavlja više od 22 odsto globalne ekonomije, pri čemu je sposobnost digitalnog da dopre do te vrijednosti u ogromnoj mjeri neiskorišćena.
Razvoj savremene tehnologije već je na nivou koji omogućava da radna snaga bude spoj ljudskih potencijala, uređaja i pametnog softvera i upravo njeno nastajanje i rast zastupljenosti biće najveći izazov u onome što sada nazivamo digitalnom ekonomijom.
Pitanja vezana za ovakvu vrstu radne snage, koja bi bila spoj ljudske i vještačke inteligencije, kao i njihovih pojedinačnih vještina u ovoj fazi trebalo bi da daju odgovore, između ostalog, i na etičnost ovakvog pristupa, te na prilagođavanje i poslodavaca i zaposlenih u cilju povećanja produktivnosti pri racionalnijem pristupu.
Digitalna revolucija, koja je uslijedila onog trenutka kad su smartfoni našli masovnu primjenu, a prešla na viši nivo onda kada je uslijedilo njihovo povezivanje s drugim gedžetima, promijenila je sve, prije svega situaciju na tržištu, na kojem ne samo da se broj korisnika povećao, nego su brojni uređaji prestali da budu želja i postali potreba. Ogromne promjene koje su nastale poslale su brojne signale tehnološkim kompanijama, a ključni je da u centru njihovog interesovanja treba da bude korisnik i da se prilagođavaju njegovim zahtjevima, podsjećajući na primjere onih koji su se sporo prilagođavali i tako zapadali u gubitke, ali i onih koji su primjenom drugačijeg pristupa i pokazivanjem veće otvorenosti povećali bazu kupaca.
U čitavom nizu procesa koji se odvija u ovoj oblasti neophodno je razumjeti način na koji investiranje u ono što čini digitalnu ekonomiju utiče na rast bruto domaćeg proizvoda i u kojoj mjeri se to događa. Studija koju je ovog mjeseca objavio Oxford Economics predviđa i da bi razvoj digitalne ekonomije do 2020. godine doprinio ekonomskom rastu od 25 odsto, ukoliko se bude adekvatno ulagalo u ovu oblast.
Obim digitalne ekonomije veći je nego što iz današnje perspektive može da izgleda bilo kome ko se detaljno nije posvetio analizi svih njegovih segmenata, no prema onome što se, na primjer, prošle sedmice moglo čuti na Svjetskom ekonomskom formumu u Davosu uočava se ne samo svijest da se već zakoračilo u novu eru, već i izvjesna doza straha da će veliki broj ekonomija relativno nespreman dočekati tehnološki progres, koji će stvarati osnovu za sistem u kojem će jeftina radna snaga biti suvišna, budući da će je zamijeniti mašine.
Prema januarskoj studiji, koju je objavio Accenture Strategy, digitalna ekonomija već sada obuhvata trećinu američke ekonomije, odnosno vrijedna je 5,9 biliona dolara. Ovo je jedan od najkonkretnijih pokazatelja zbog kojeg se više ne smije potcjenjivati njen uticaj, međutim, važno je i pravilno razumjeti kako digitalna ekonomija utiče na BDP i šta njen rast predstavlja za ostatak privrede.
Prije svega, neophodno je naglasiti da što je veća digitalna ekonomija ne znači da će rast biti brži. Na isti način kao što ni veličina proizvodnog sektora neke zemlje ne određuje njegovu stopu rasta, već on zavisi od procesa koji se unutar njega odvijaju, tako je i sa digitalnom ekonomijom. Veći udio digitalne ekonomije u ukupnoj privredi ne znači da će se obim ekonomije povećavati proporcionalno njenom rastu. Riječ je samo o primjeni digitalnih investicija koje će biti od značaja i načina na koje one mogu da generišu produktivnost unutar sektora na koje su primijenjene.
Takođe, investiranje u tehnologiju nije jedini preduslov razvoja digitalne ekonomije. Između ulaganja u digitalni razvoj, kao prvog koraka u ovom procesu, i povećanja stope privrednog rasta, kao rezultata tog procesa postoji veza, no put od jednog do drugog izuzetno je dugačak i kompleksan. Prije svega, neophodno je imati na umu da se organizacije i privrede u jednom trenutku nalaze u različitim fazama i da, na primjer jedan ili tri odsto rasta BDP-a u jednoj ili drugoj državi, bez obzira na njenu veličinu, ne znači da je rezultat većih ili manjih napora, već pravilnog fokusiranja.
Digitalna ekonomija često se percipira kao oblast u kojoj će dominirati sve one pojave koje su sada u ekspanziji, poput društvenih mreža, servisa kakvi su Uber, Airbnb, Aliexpress i slično. Ove kompanije su preoblikovale globalno tržište tako što su kreirale potpuno novu ekonomsku platformu tradicionalnim, analognim kompanijama. Međutim, naročito političari u Evropskoj uniji ne propuštaju da, govoreći o prelasku u novu eru, izraze zabrinutost zbog dominacije ovih kompanija, od kojih 15 vodećih ima tržišnu kapitalizaciju iznad dva i po biliona dolara. Oni, međutim, zanemaruju značaj koji one imaju za klasične biznise i načine na koje je moguće obogatiti ponudu.
Osluškujući ono što se ponekad čuje kao poruka koja se želi poslati sa nekih evropskih adresa, a koja zvuči kao pokušaj da se stvari drže pod kontrolom, zapravo samo može da oteža pravljenje projekcija onome ko odluči da se posveti planiranju naspram onoga što omogućava digitalna ekonomija. Ipak, ne treba zanemariti ni činjenicu da nijedan od tehnoloških giganata koji su nosioci ovog procesa nije sa evropskog tržišta i da se Evropa, koja uvijek iznova traži nove načine da se zatvori, zapravo pribojava gubitka uticaja, dijelom i zbog nemogućnosti da se izbori sa onim što naziva poreskim oazama, a što ovakvi biznisi traže.
Stoga digitalna ekonomija neće predstavljati samo trijumf nauke nad tradicionalnim načinima proizvodnje i primat inovativnosti nad razvijanjem vještina koje umjesto čovjeka mogu da obavljaju uređaji, već i kroz potpuno nov pravni pristup cijelom pitanju, od etike u postupku otpuštanja zaposlenog sa radnog mjesta na koje se bude angažovao robot do oporezivanja multinacionalnih subjekata unutar ili izvan neke teritorije.
- Obim digitalne ekonomije veći je nego što iz današnje perspektive izgleda.
- Što je veća digitalna ekonomija ne znači da će privredni rast biti brži.
investiranje u tehnologiju nije jedini preduslov razvoja digitalne ekonomije. - Digitalna ekonomija nije samo trijumf nauke nad tradicionalnim biznisom.
- Oblast otvara potrebu za regulisanjem velikog broja složenih pravnih pitanja.
Perperzona 