Piše: Paulo A. Paranagva

Brazilci imaju novi rekord: 56.337 ubistava godišnje, objavila je think-tank organizacija „Mapa da Violencia“ (Mapa nasilja) sa sjedištem u Sao Paolu. 

Najnoviji podaci objavljeni su za 2012. godinu. Njihov izvor su potvrde o smrti i sumirane informacije brazilskog Ministarstva zdravstvenog sistema o mortalitetu. Oni ukazuju na stalan rast ubistava u Brazilu.

U Globalnoj studiji o ubistvima, koju je 2011. godine objavila Kancelarija Ujedinjenih nacija za borbu protiv narkotika i kriminala – UNDOC evidentirano je 43.909 ubistava u Brazilu u 2009. godini, odnosno skoro svako deseto ubistvo koje se te godine dogodilo u svijetu.

Od 2000. ubijeno je 600.000 Brazilaca. To je masakr koji prevazilazi neke regionalne ratove ili oružane sukobe. Uprkos eskalaciji varvarizma izazvanog narko-kartelima u Meksiku, brazilski slučaj je još ozbiljniji.

Uprkos gerilizaciji u Kolumbiji i konverziji dijela paravojnih policijskih bandi, situacija je gora u Brazilu. Statističari porede broj žrtava o odnosu na broj stanovnika. Za 56.337 ubistava u 2012. godini ekvivalent je stopa od 29 ubistava na 100.000 stanovnika.

Sa ove tačke gledišta male zemlje Centralne Amerike, Honduras i Salvador su najsmrtonosniji, ali broj žrtava apsolutno nije uporediv. Većina ubistava koja su počinili Brazilci nije rezultat djelovanja u trgovini ljudima ili organizovanom kriminalu, već ono što stručnjaci zovu šablonom „neozbiljnosti“: izazivanje susjedskih ili porodičnih sukoba zbog alkohola, učešće u tučama degenerativnog karaktera.

Žrtve su uglavnom mladi ljudi ili crnci, žrtve uništavanja društvenog sloja, eksplozije nasilja i konstantnog produbljivanja nejednakosti. Ubistva su sada vodeći uzrok smrti u populaciji mlađoj od 19 godina. Države koje koriste socijalne programe kakvi su Alagoas, Para, Paraiba i Bahia suočile su se sa porastom ubistava.

Borba protiv siromaštva nije dovoljna da suzbije ovu epidemiju. Međutim, ubistva dalje ostavljaju smrtonosne efekte na susjede i porodice poput kasetnih bombi. To podriva povjerenje u društvo i institucije. Osam od deset Brazilaca izuzetno strahuje od toga da će biti ubijeno (podaci Instituta za primjenu ekonomskih istraživanja – IPEA).

Fenomen se prostire svuda, sa većom izraženošću u srednjim i malim opštinama, čime se poništava poboljšanje stanja u naprednijim gradovima. Konkretne akcije u Sao Paolu i Rio de Žaneiru imale su pozitivne efekte, ali i ograničenja.

Kada je riječ o rasvijetljenim ubistvima u Brazilu, njihova stopa je smiješna i gotovo potuno nekažnjena. Pored pravde i zatvorskog sistema, bezbjednosna kriza otkrila je zastarjelost modela na osnovu istovremenog postojanja neefikasne policijske istrage i vojne policije.

Ove dvije policije na federalnom nivou nemoćne su da kazne, ali i odbijaju da se odreknu svojih prerogativa. Ovaj model je neznatno revidiran uz stvaranje opštinskih straža, bez uticaja na velike zločine. Veoma moćna savezna policija nevjerovatno je mala u odnosu na veličinu zemlje i brojnost brazilske populacije (200 miliona).

Ubistva nijesu u njenoj nadležnosti, osim ako nijesu povezana sa trgovinom narkoticima ili ljudima, organizovanim kriminalom i korupcijom, što je rijetko u većini slučajeva. Iz toga je uočljivo da socijalna katastrofa ovih razmjera, koja se povećala u posljednjih 15 godina nije više lokalno ili regionalno pitanje, već nacionalni problem koji zahtijeva hitno rješavanje.

– Ubistva, naročito ubistva djece, adolescenata i omladine postala su Ahilova peta ljudskih prava u Brazilu – ocijenio je sociolog Žulio Žakobo Vaezerfis, čelnik organizacije „Karta nasilja“.

Prevod A.N.R.